Lưu ý về chế độ dinh dưỡng trong quá trình điều trị ung thư

Chế độ dinh dưỡng hợp lý đặc biệt quan trọng trong dự phòng và điều trị ung thư. Các phương pháp điều trị ung thư và bản thân bệnh ung thư có thể làm thay đổi sự thèm ăn và khả năng dung nạp của cơ thể đối với một số loại thực phẩm. Do đó xây dựng chế độ ăn uống cân bằng, hợp lý là mối quan tâm hàng đầu của các bệnh nhân ung thư.

1. Vai trò của chế độ dinh dưỡng trong điều trị ung thư

Chế độ dinh dưỡng hợp lý đặc biệt quan trọng trong dự phòng và điều trị ung thư. Các lợi ích của chế độ ăn uống lành mạnh khi điều trị ung thư bao gồm:

• Duy trì sức mạnh và năng lượng
• Duy trì cân nặng
• Giúp cơ thể dự trữ các chất dinh dưỡng cần thiết
• Vượt qua các tác dụng phụ liên quan đến điều trị.
• Giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Giúp có thể hồi phục nhanh chóng.

Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi bệnh nhân ung thư là rất khác nhau. Các bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp bạn xác định các mục tiêu dinh dưỡng và lập kế hoạch để giúp bạn đạt được mục tiêu đó. Bạn có thể sử dụng hướng dẫn của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ về dinh dưỡng trong dự phòng ung thư để lập kế hoạch ăn uống mỗi ngày. Các nguyên tắc này đóng vai trò như một hướng dẫn chung cho những người khỏe mạnh để xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh. Tuy nhiên, những bệnh nhân ung thư có thể có nhu cầu dinh dưỡng tăng lên. Khi đó, bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng có thể đề nghị tăng số lượng khẩu phần các loại thực phẩm cụ thể.

2. Chế độ dinh dưỡng hợp lý là gì?

Chế độ dinh dưỡng hợp lý nghĩa là ăn nhiều loại thực phẩm cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết để duy trì sức khỏe để dự phòng và điều trị ung thư. Các chất dinh dưỡng thiết yếu bao gồm carbohydrate, protein, chất béo, nước, vitamin và khoáng chất. Dưới đây là vai trò của các chất dinh dưỡng kể trên:

• Protein: Protein giúp đảm bảo sự phát triển, sửa chữa các mô cơ thể và duy trì một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh. Nếu không có đủ protein, cơ thể sẽ mất nhiều thời gian hơn để hồi phục và bạn sẽ có khả năng chống nhiễm trùng thấp hơn. Như vậy, những người bị ung thư thường cần nhiều protein hơn bình thường. Sau phẫu thuật, hóa trị và xạ trị, thường cần bổ sung protein để chữa lành các mô và giúp ngăn ngừa nhiễm trùng. Các nguồn protein tốt bao gồm thịt nạc, cá, thịt gia cầm, các sản phẩm từ sữa, các loại hạt, đậu khô, đậu Hà Lan, các loại thực phẩm từ đậu nành.
• Carbohydrate và chất béo: Carbohydrate và chất béo cung cấp cho cơ thể phần lớn lượng calo cần thiết. Lượng calo mỗi người cần phụ thuộc vào độ tuổi, kích thước và mức độ hoạt động thể chất của họ. Các nguồn cung cấp carbohydrate bao gồm trái cây, rau, bánh mì, mì ống, ngũ cốc và các sản phẩm ngũ cốc, đậu khô, đậu Hà Lan. Các nguồn chất béo bao gồm bơ, dầu, quả hạch, hạt, các sản phẩm từ sữa, thịt, cá và gia cầm.
• Vitamin và khoáng chất: Vitamin và khoáng chất giúp đảm bảo sự tăng trưởng và phát triển thích hợp. Ngoài ra, chúng cho phép cơ thể sử dụng năng lượng được cung cấp trong thực phẩm. Một người ăn một chế độ ăn uống cân bằng với đủ calo và protein thường nhận được nhiều vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, ăn một chế độ ăn uống cân bằng có thể là một thách thức khi bạn đang điều trị ung thư, đặc biệt nếu các tác dụng phụ của việc điều trị vẫn tồn tại trong thời gian dài. Trong trường hợp đó, bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng có thể đề nghị bổ sung vitamin tổng hợp và khoáng chất hàng ngày.
• Nước: Nước và chất lỏng rất quan trọng đối với sức khỏe. Nếu bạn không uống đủ nước hoặc nếu bạn bị nôn mửa, bị tiêu chảy, bạn có thể bị mất nước. Hãy hỏi bác sĩ xem bạn cần bao nhiêu chất lỏng mỗi ngày để ngăn ngừa mất nước.

3. Cách quản lý các tác dụng phụ ảnh hưởng đến chế độ dinh dưỡng ở bệnh nhân ung thư

Các phương pháp điều trị ung thư có thể gây ra một số tác dụng phụ ảnh hưởng đến chế độ dinh dưỡng của bệnh nhân. Một số tác dụng phụ thường gặp bao gồm chán ăn, buồn nôn, táo bón, tiêu chảy, sụt cân,... Nếu gặp phải các tác dụng phụ kể trên, bạn có thể áp dụng các biện pháp dưới đây.

3.1 Giảm cảm giác thèm ăn

Tình trạng chán ăn có thể xảy ra do ung thư và quá trình điều trị. Để vượt qua cảm giác chán ăn, bạn có thể áp dụng một số cách sau đây:

• Ăn các bữa ăn nhỏ hoặc đồ ăn nhẹ sau mỗi một đến hai giờ. Hãy để sẵn những đồ ăn nhẹ và thức ăn có hàm lượng protein cao, nhiều calo để ăn khi đói. Tránh thức ăn bị ám mùi do chế biến thức ăn.
• Tránh chất lỏng trong bữa ăn (trừ khi bạn bị khô miệng) để không cảm thấy nhanh no.
• Hãy làm cho việc ăn uống trở nên thú vị hơn bằng cách bày biện bàn ăn với những món ăn xinh xắn và hoa, đồng thời chơi bản nhạc yêu thích hoặc xem tivi trong khi ăn. Ăn uống cùng bạn bè và người thân cũng có thể giúp bữa ăn trở nên thú vị hơn
• Chuẩn bị sẵn những món ăn nhẹ giàu calo, giàu protein. Hãy thử trứng nấu chín, bơ đậu phộng, pho mát, kem, thực phẩm bổ sung dinh dưỡng, bánh pudding, các loại hạt và sữa chua.
• Xem lại các mẹo về cách thêm calo và protein vào thực phẩm và đưa chúng vào các bữa ăn chính và bữa phụ trong ngày.

3.2 Cảm thấy đồ ăn không hợp khẩu vị

Ung thư và các phương pháp điều trị có thể gây ra những thay đổi về vị giác và khứu giác của bạn. Nếu bạn đang gặp vấn đề này, hãy thử áp dụng các biện pháp sau đây:

• Thử các loại thực phẩm hoặc đồ uống khác với những loại bạn thường ăn.
• Dùng các dụng cụ bằng nhựa nếu bạn cảm thấy vị kim loại trong khi ăn.
• Thử nêm nếm thức ăn có vị chua nhẹ bằng chanh, trái cây họ cam quýt, dấm và thức ăn ngâm chua để bữa tăng kích thích vị giác
• Nhai kẹo bạc hà hoặc kẹo cao su có thể giúp loại bỏ mùi vị khó chịu đọng lại sau khi ăn
• Nêm nếm thực phẩm với hành tây, tỏi, ớt bột, húng quế, rau oregano, hương thảo, nước sốt thịt nướng, mù tạt, tương cà hoặc bạc hà.
• Tăng lượng đường trong thực phẩm để tăng mùi vị dễ chịu và giảm vị mặn, đắng.
• Súc miệng bằng trà, nước muối trước khi ăn để giúp cải thiện vị giác.
• Ăn rau quả tươi vì chúng hấp dẫn và giàu dinh dưỡng hơn so với những loại đóng hộp hoặc đông lạnh.

3.3 Táo bón

Thuốc giảm đau, thay đổi thói quen ăn uống và giảm hoạt động thể chất có thể khiến bạn bị táo bón. Nếu bạn bị táo bón, hãy thử ăn thực phẩm giàu chất xơ để giúp kích thích nhu động ruột. Ví dụ về thực phẩm giàu chất xơ bao gồm bánh mì, ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau sống, trái cây khô, hạt, đậu và các loại hạt. Ngoài ra, hãy uống nhiều nước trong ngày, ăn uống điều độ và tăng cường hoạt động thể chất. Cố gắng đi tiêu vào cùng một thời điểm mỗi ngày để thiết lập nhịp sinh học đều đặn. Khi tình trạng táo bón không cải thiện, bạn có thể sử dụng các loại thuốc nhuận tràng. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng thuốc.

3.4 Miệng hoặc cổ họng đau hoặc khó chịu

Một số bệnh nhân ung thư có thể bị đau miệng, lở miệng hoặc đau họng. Nếu bạn có những vấn đề này, ăn thức ăn mềm, nhạt và những thức ăn ấm hoặc hơi mát có thể giúp làm dịu cơn đau. Mặt khác, nên tránh các loại thực phẩm thô, khô có thể gây trầy xước niêm mạc. Ngoài ra, bạn nên tránh nước trái cây có vị chua, rượu và thức ăn cay nóng. Súc miệng thường xuyên với nước muối có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng, cải thiện triệu chứng đau miệng và cổ họng.

3.5 Tiêu chảy

Các phương pháp điều trị ung thư cũng có thể khiến bạn bị tiêu chảy. Nếu bạn bị tiêu chảy, bạn có thể cần phải tránh thực phẩm giàu chất xơ. Chúng bao gồm các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, trái cây sấy khô, trái cây và rau sống. Bạn cũng nên tránh thức ăn nhiều chất béo như thức ăn chiên rán và nhiều dầu mỡ, vì chúng cũng có thể thúc đẩy quá trình tiêu chảy. Ngoài ra, hãy tránh xa các loại thức uống có ga. Bạn cũng cần uống nhiều nước trong ngày và đặc biệt sau mỗi lần đi tiêu lỏng để tránh mất nước. Nếu tình trạng tiêu chảy không thuyên giảm, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và điều trị.

3.6 Cảm thấy buồn nôn

Một số bệnh nhân ung thư có thể bị buồn nôn và nôn. Nếu bạn gặp phải vấn đề này, hãy thử áp dụng các cách sau:

• Ăn sáu đến tám bữa ăn nhỏ mỗi ngày, thay vì ba bữa ăn lớn.
• Ăn thức ăn khô, chẳng hạn như bánh quy giòn, bánh mì nướng, ngũ cốc khô, bánh quy hoặc bánh mì que khi thức dậy và cách vài giờ một lần trong ngày.
• Ăn thức ăn không có mùi nặng.
• Ăn thực phẩm mát thay vì thức ăn cay nóng.
• Tránh thực phẩm quá ngọt, nhiều dầu mỡ
• Ngồi dậy hoặc ngả đầu với tư thế nâng cao ít nhất 1 giờ sau khi ăn nếu bạn cần nghỉ ngơi.
• Súc miệng trước và sau bữa ăn.
• Ngậm kẹo cứng, chẳng hạn như bạc hà hoặc chanh, nếu có mùi vị khó chịu trong miệng.
• Uống tám cốc chất lỏng trở lên mỗi ngày nếu bạn có thể. Uống thêm nửa cốc đến một cốc chất lỏng cho mỗi lần nôn.

3.7 Khô miệng

Một số phương pháp điều trị ung thư và thuốc có thể gây khô miệng. Nếu bạn gặp phải tác dụng phụ này, hãy uống nhiều nước trong ngày và ăn thức ăn lỏng càng nhiều càng tốt. Ngoài ra, đánh răng và súc miệng thường xuyên với nước muối để giúp răng sạch sẽ và ngăn ngừa nhiễm trùng. Tránh các loại nước súc miệng thương mại và đồ uống có cồn và axit vì chúng có thể làm khô và kích ứng miệng.

3.8 Tăng cân hoặc giảm cân

Những người đang điều trị ung thư có thể bị sụt cân do ảnh hưởng của bệnh và tình trạng chán ăn. Điều quan trọng là ăn các thực phẩm giàu dinh dưỡng để duy trì trọng lượng cơ thể và lượng protein dự trữ. Bạn có thể sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng dạng lỏng trong thời gian này như Ensure, Boost,...Bệnh nhân nữ đang điều trị ung thư vú cũng có thể tăng cân không mong muốn trong và/hoặc sau quá trình điều trị. Nguyên nhân của sự tăng cân này không rõ ràng nhưng có thể là do thay đổi nội tiết tố cũng như giảm hoạt động, trầm cảm và các yếu tố khác. Mặc dù tác dụng phụ này gây khó chịu cho hầu hết mọi người, nhưng sẽ rất hữu ích nếu bạn biết trước về nó. Bằng cách này, bạn có thể điều chỉnh chế độ ăn uống của mình cho phù hợp khi bạn bắt đầu tăng cân.

Tóm lại, dinh dưỡng có vai trò cực kỳ quan trọng trong cả dự phòng và điều trị ung thư. Chế độ dinh dưỡng hợp lý không chỉ giúp bệnh nhân duy trì năng lượng mà còn thúc đẩy quá trình hồi phục sau điều trị. Nếu bệnh nhân gặp khó khăn trong việc xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, đừng ngần ngại liên hệ bác sĩ hoặc các chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn.

Hiện nay, sàng lọc ung thư sớm được coi là biện pháp hoàn hảo trong việc phát hiện và điều trị kịp thời các loại ung thư. Giảm chi phí điều trị và nhất là giảm tỷ lệ tử vong ở người bệnh. Bệnh viện TWQĐ 108 luôn triển khai và giới thiệu tới khách hàng Gói Trung Tâm Tư Vấn Di Truyền và Sàng Lọc Ung Thư – Bệnh viện TWQĐ 108 giúp xét nghiệm gen, chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm các chất chỉ điểm sinh học phát hiện khối u sớm.

Lựa chọn Gói sàng lọc ung thư sớm tại Trung Tâm Tư Vấn Di Truyền và Sàng Lọc Ung Thư- Bệnh viện TWQĐ 108, khách hàng sẽ được:

• Chỉ một lần xét nghiệm gen có thể đánh giá về nguy cơ mắc của 16 loại ung thư phổ biến ở cả nam và nữ (ung thư phổi, ung thư đại trực tràng, ung thư vú, ung thư tuyến tụy, ung thư cổ tử cung, ung thư dạ dày, ung thư tiền liệt tuyến,....)
• Phát hiện sớm các dấu hiệu manh nha của ung thư thông qua chẩn đoán hình ảnh, nội soi và siêu âm.
• Thao tác khám đơn giản, cẩn thận và chính xác.
• Đội ngũ chuyên gia được đào tạo bài bản nghề, đặc biệt là về ung thư, đủ khả năng làm chủ các ca khám chữa ung thư.

Để được hỗ trợ, tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ với chúng tôi:

TRUNG TÂM TƯ VẤN DI TRUYỀN VÀ SÀNG LỌC UNG THƯ – BỆNH VIỆN TWQĐ108

Địa chỉ: số 1 Trần Hưng Đạo, Hai Bà Trưng, Hà Nội.

Hotline:0865.898.108

Email: cgc@benhvien108.vn

Website: http://sanglocungthu108.vn

Thời gian làm việc: 6h30 – 17h00, từ thứ 2 đến thứ 6